Τα παραρτήματα της Διεθνούς Διαφάνειας σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τοπικοί εταίροι της ζητούν ένα ανοιχτό και διαφανές σύστημα δημοσίων συμβάσεων για την ΕΕ
Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την ερχόμενη επταετία -το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο- και οι πόροι ανάκαμψης για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19 διατρέχουν κίνδυνο κατάχρησης, αν δεν τεθούν σε εφαρμογή εποπτικοί μηχανισμοί, με άξονα τη διαφάνεια, τα ανοιχτά δεδομένα και τη συμμετοχικότητα, υποστηρίζουν 27 οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών σε κοινή δήλωσή τους προς τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό το φως μιας σημαντικής συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αυτήν την εβδομάδα.
Ομάδες της Κοινωνίας των Πολιτών σε όλες τις χώρες προτρέπουν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσουν προτεραιότητα στα μέτρα καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς για τα κονδύλια που θα εκταμιευθούν μέσω της επόμενης προγραμματικής περιόδου (2021-2027), πλέον του μηχανισμού του κράτους δικαίου, που αυτή τη στιγμή συζητείται στις Βρυξέλλες,.
Οι προτάσεις της Κοινωνίας των Πολιτών ακολουθούν τις εκκλήσεις για εγγυήσεις των επικεφαλής των τεσσάρων μεγαλύτερων πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο επόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ θα είναι προς όφελος των πολιτών που έχουν ανάγκη αυτά τα κονδύλια.
Η ανάγκη να δαπανηθεί ένας άνευ προηγουμένου προϋπολογισμός ύψους σχεδόν 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ συνοδεύεται από σημαντικούς κινδύνους κακοδιαχείρισης, κατάχρησης και απάτης, οι οποίοι μόνο ενισχύονται από την πανδημία COVID-19.
Τα ευρωπαϊκά κονδύλια που θα διατεθούν μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και των πόρων ανάκαμψης Next Generation EU «πρέπει να χρηματοδοτούν την πρόοδο και να είναι προς όφελος των πολιτών και να μην χρηματοδοτούν πολιτικά κόμματα ή τις τσέπες διεφθαρμένων», αναφέρει η κοινή επιστολή. Οι οργανώσεις που συνυπογράφουν ζητούν από τους Ευρωπαίους ηγέτες να συμπληρώσουν στα φιλόδοξα χρηματοδοτικά σχέδια τους διατάξεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς, μέτρα για την αύξηση της διαθέσιμης πληροφορίας και την ενίσχυση της ποιότητας των δεδομένων γύρω από τις δημόσιες συμβάσεις, καθώς και συμμετοχικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς.
«Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα ενσωμάτωσης ανεξάρτητων μηχανισμών παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο για μεγάλα δημόσια έργα μέσω εργαλείων, όπως τα «Σύμφωνα Ακεραιότητας» στην επόμενη προγραμματική περίοδο», δηλώνει η Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας, Delia Ferreira Rubio. «Υπάρχουν στοιχεία ότι τα Σύμφωνα Ακεραιότητας συμβάλλουν στην προστασία των ευρωπαϊκών οικονομικών πόρων από τη διαφθορά και την απάτη. Μέσω της στενής συνεργασίας με τις κοινότητες που υφίστανται τις συνέπειες τέτοιων φαινομένων, οι κατά τόπους οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών μπορούν να βοηθήσουν τους ευρωπαίους πολίτες να προφυλάξουν δημόσιες συμβάσεις σημαντικών έργων, αγαθών ή υπηρεσιών που προορίζονται για τη βελτίωση της ζωής τους», συνεχίζει η Rubio.
Η Κοινωνία των Πολιτών μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προστασία των ευρωπαϊκών κονδυλίων υπό την προϋπόθεση της δημοσίευσης κρίσιμων πληροφοριών για τις δημόσιες συμβάσεις. Το 2018, το παράρτημα της Διεθνούς Διαφάνειας στην Τσεχία, μέσω του δημόσιου μητρώου πραγματικών δικαιούχων της Σλοβακίας, ανακάλυψε ότι ο Τσέχος πρωθυπουργός Andrej Babiš εμφανιζόταν ως ο κύριος δικαιούχος ενός καταπιστεύματος που λάμβανε ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις. Η σύγκρουση συμφερόντων στη συγκεκριμένη υπόθεση επιβεβαιώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«Η ΕΕ δεν μπορεί να δημιουργήσει μόνο ένα προηγούμενο οικονομικής ανάκαμψης. Θα πρέπει, επίσης, να αποτελέσει παγκοσμίως σημείο αναφοράς όσον αφορά στην ανοιχτή, συμμετοχική και αποτελεσματική εποπτεία που προστατεύει τους δημόσιους πόρους από την απάτη και τη διαφθορά», καταλήγει η επιστολή των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών.
Σημείωμα προς τους συντάκτες
Την κοινή επιστολή συνυπογράφουν παραρτήματα της Διεθνούς Διαφάνειας σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και κατά τόπους εταίροι που στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος «Σύμφωνο Ακεραιότητας» (www.integritypact.gr) παρακολουθούν την εκτέλεση μεγάλων δημόσιων έργων που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ.
To «Σύμφωνο Ακεραιότητας» είναι ένας μηχανισμός παρακολούθησης της εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων σε πραγματικό χρόνο που έθεσε σε εφαρμογή για πρώτη φορά η Διεθνής Διαφάνεια τη δεκαετία του 1990. Δεσμεύει μια Αναθέτουσα Αρχή και τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς ενός δημόσιου διαγωνισμού (υποψήφιους αναδόχους) να συμμορφωθούν με βέλτιστες πρακτικές και διαδικασίες που διασφαλίζουν τη μέγιστη διαφάνεια. Ένας τρίτος φορέας, συνήθως μια οργάνωση ή ένας συνασπισμός φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών, παρακολουθεί τη διαδικασία και ενημερώνει έγκαιρα τους πολίτες και τις αρμόδιες αρχές για τα ευρήματά της, προτείνοντας προληπτικές ή διορθωτικές ενέργειες.
Στο πλαίσιο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2014-2020, τα «Σύμφωνα Ακεραιότητας» εφαρμόστηκαν για τη διαφύλαξη των ευρωπαϊκών πόρων σε 11 χώρες για 18 δημόσιες συμβάσεις, σε διάφορους τομείς, μέσω ενός προγράμματος που εφαρμόζεται πιλοτικά από τη Διεθνή Διαφάνεια και 15 εθνικούς εταίρους σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ε.Ε. (DG Regional Policy) και χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το 2019, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο αναγνώρισε το «Σύμφωνο Ακεραιότητας» ως «καινοτόμο μέτρο πρόληψης της απάτης».
Επίσης το 2019, το «Σύμφωνο Ακεραιότητας» απέσπασε βραβείο από την Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια στην κατηγορία «Χρηστή Διακυβέρνηση».
Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε εδώ https://www.transparency.org/integritypacts, https://integritypact.gr/